Duurzame warmte

Meer dan 60% van het totale energieverbruik in Oost-Vlaanderen gaat naar warmte. Zoveel energie hebben we nodig om onze gebouwen te verwarmen, industriële processen aan te drijven en om een warme douche te nemen.

Oost-Vlaanderen wil in 2050 een klimaatgezonde provincie zijn. Daarom werken we aan groene energie van eigen bodem. Denk bijvoorbeeld aan warmtepompen, zonneboilers, geothermie, warmte uit lokale (houtige) biomassa en warmtenetten. Om de doelstellingen te halen, moeten we een omslag maken naar een duurzaam, betaalbaar en ruimtelijk efficiënt systeem voor groene warmte.

Provincie Oost-Vlaanderen biedt ondersteuning aan

• lokale besturen,
• burgers 
• en land- en tuinbouwers 

om over te stappen op duurzame warmte uit hernieuwbare energie of CO₂-neutrale technieken.

Lokale besturen spelen een belangrijke rol in de transitie naar duurzame warmte. De Provincie Oost-Vlaanderen biedt je volgende inzichten:

• opmaak lokale warmteplannen
• leidraad warmtenetten
• duurzame warmtebronnen
• ruimte voor warmtenetten
• warmte in wijken

Een lokaal warmteplan omschrijft hoe je de gebouwen in je gemeente duurzaam kan verwarmen. De Provincie helpt je met de opmaak van een lokaal warmteplan. Dit bestaat uit de volgende stappen:

• We brengen de huidige en toekomstige warmtevraag in de gemeente in kaart.
• We bekijken welk duurzame warmtebronnen beschikbaar zijn in de gemeente.
• We formuleren een lokale warmtevisie en betrekken hierbij lokale belanghebbenden.
• We maken een plan op met de duurzame warmtemogelijkheden per wijk (een warmtezoneringsplan).
• We formuleren de beleidslijnen om deze duurzame warmte in de gemeente te realiseren (een warmtebeleidsplan).

Meer info vind je in het omgevingscontract. Laat je bovendien inspireren door de praktijkvoorbeelden van Evergem, Dendermonde en Aalst.
Wil je graag onmiddellijk aan de slag? Stuur een mailtje naar ruimtelijke.planning@oost-vlaanderen.be en we bezorgen je meer info. 

Een warmtenet is een ondergrondse circulatieleiding, aangesloten op een warmtebron, bijvoorbeeld een grote fabriek met veel restwarmte of een energiecentrale. Een grote ‘centrale verwarming’ als het ware. Daarop kunnen woningen, bedrijven, appartementen, scholen, ziekenhuizen en zelfs hele steden aansluiten voor verwarming én warm water.

De leidraad warmtenetten biedt je gemeente een methodiek aan om zelf aan de slag te gaan met een concreet warmtenetproject. Meer info over bevoegdheden en instrumenten vind je in de juridische leidraad warmtenetten of in de video over de juridische leidraad.

Een warmtenet kan gevoed worden door restwarmte van afvalverbranding of industrie, of door omgevingswarmte (uit de bodem, lucht of water) in combinatie met een warmtepomp. De Provincie Oost-Vlaanderen volgt de verschillende vraagstukken voor het gebruik van deze warmte mee op.

We hebben bijzondere aandacht voor aquathermie. Dit is warmte afkomstig uit rivieren, kanalen, waterplassen, waterzuiveringsstations of zelfs onze riolering. Hoe werkt het? Wat is het potentieel in jouw gemeente? En hoe verdeel je dit potentieel met jouw buurgemeenten? Ontdek het in de aquathermie tool. 

De transitie naar duurzame warmte kent heel wat vraagstukken en brengt vaak grote en dure infrastructuurwerken met zich mee. Daarom is het belangrijk om de meest efficiënte duurzame warmtevoorziening op de juiste plek in te plannen. 

De beleidslijn warmte legt de krijtlijnen vast voor het toekomstige ruimtelijk beleid rond warmte: waar zetten we best in op welke vorm(en) van duurzame warmte? Lees de samenvatting of de volledige ruimtelijke beleidslijn warmte.

Het voorontwerp ‘Maak Ruimte voor Oost-Vlaanderen 2050’ bestaat uit verschillende beleidskaders. In één van die beleidskaders ‘Transitie naar een solidaire beleefomgeving’ krijgen de Oost-Vlaamse kernen een warmtescore. De warmtescore wordt bepaald door de dichtheid van kleine verbruikers in de kern en de aanwezigheid van grootverbruikers in of aan de rand van de kern. Kernen met een hoge warmtescore hebben meer mogelijkheden om een warmtenet te realiseren. Ze beschikken zo over de troef energie, wat een meerwaarde is voor de verdere ontwikkeling van deze kern.

Provincie Oost-Vlaanderen is partner in het Europees LIFE-project Hurricane om restwarmte van ArcelorMittal Belgium uit te koppelen naar de kern van Zelzate.

In steden en gemeenten is het handig om het elektriciteits- en warmteverhaal geïntegreerd aan te pakken op wijkniveau. Hoe? Ontdek het in het ‘principehandboek voor energiewijken’.

De ontwikkeling van mini-warmtenetten kent verschillende fases. Initiatiefnemers worden geconfronteerd met aanzienlijke uitdagingen. Provincie Oost-Vlaanderen bestudeerde de uitdagingen en de stimulansen.

Het project Buurzame warmte deed in 2023 vooronderzoek naar hoe we bestaande woningen op een warmtenet kunnen aansluiten.

Op dit moment loopt er een onderzoek naar de haalbaarheid van nieuwe duurzame warmtenetten in bestaande wijken met sociale huisvesting .

Via Provincies in cijfers maak je gemakkelijk jouw eigen gemeentelijk rapport met de laatste cijfers over fossielvrij wonen en bouwen. Dit rapport bundelt heel wat cijfers over de woningen en de inwoners in elke wijk of buurt in jouw gemeente. Dit laat toe om prioriteiten en kansen te detecteren voor (collectieve) renovatie en fossielvrije warmtevoorziening.

In het rapport vind je waar je best inzet op een individuele aanpak per woning en waar een collectieve aanpak zoals een warmtenet is aangewezen, welke buurt meer nood heeft aan energetische renovaties en waar de kansen voor fossielvrij verwarmen liggen.

>> Maak jouw gemeentelijk rapport

Herbekijk de presentaties van de studiedag mini-warmtenetten van 25 maart 2025.

• Verduurzaam je wijk samen met jouw buren met de warmtepuzzel.
  
• Ontdek bij het Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen hoe je je woning fossielvrij kan verwarmen. 
  
• Informeer bij je gemeente wat ze doen rond duurzame warmte.

De Provincie ondersteunt land- en tuinbouwers die het energieverbruik van hun bedrijf willen verduurzamen:

• energieverbruik bij sierteelt onder glas
• gebruik en productie van houtige biomassa