Vanuit de haard Haasdonk, die er op 15 oktober 1798 ontbrandde, bereikte de Boerenkrijg via Rupelmonde, Bazel, Zwijndrecht, Beveren, Vrasene, Sint-Gillis-Waas en Kemzeke op 19 oktober 1798 ook Stekene. Ook hier hetzelfde tafereel: openen van de deuren van de Heilig Kruiskerk, het luiden van de klokken, het bidden van de rozenkrans, het vellen van de vrijheidsboom en het vernietigen van de conscriptielijsten. Macharius Rheyns nam de leiding van de brigands te Stekene die op 22 oktober 1798 een uitval deden naar Sint-Niklaas en er de Grote Markt bereikten. Brigand Pieter Frans Laureys uit Stekene liet in die gevechten het leven. Vanuit Stekene leidde Macharius Rheyns de brigands verder naar Moerbeke en Eksaarde. Te Zwaanaarde werden Franse gendarmes verslagen waarna de groep verder ging naar Sinaai, waar op 22 oktober 1798 in de wijk Leebrug Gilllis Appeloos sneuvelde, en ten slotte naar Sint-Pauwels waar verzameld werd. Op 25 oktober vertrok vanuit Sint-Pauwels een groep brigands onder leiding van Benedikt Ferdinand Lauwers naar Sint-Niklaas die bij een treffen in de wijk Kleibeek verslagen werd. Gillis Frans Rooms uit Stekene sneuvelde daar. Beide namen van de Stekense slachtoffers prijken op het monument dat aan de Kleibeekstraat te Sint-Niklaas is opgericht.
Vanuit Sint-Pauwels trok diezelfde dag een tweede groep onder leiding van Macharius Rheyns naar Terneuzen om de Engelse bondgenoten op te wachten. Die gaven evenwel verstek en het is de voormalige Vonckist en Franse generaal Pierre Jacques Osten die vanuit Middelburg naar Terneuzen trok. De brigands trokken zich terug in Stekene. Op 26 oktober werden ze belaagd door Franse gendarmes. Tijdens die gevechten lieten zes inwoners van Stekene het leven: Joanna Maria Dhont, Jan Peeters, Marien De Clercq, Engelbert Stevens, Adriaan Carpentier, Joanna Van Goethem en Gillis Thuysbaert.
In het collectieve geheugen van Stekene neemt het al dan niet nepantieke verhaal van de heldin van Stekene nog steeds een relevante plaats in. Om in het conflict tussen brigands en de Franse gendarmes verder bloedvergieten te vermijden, nam Amelberga Truyman, dochter van schepen Judocus Truyman, een bijzonder altruïstisch initiatief. Ze smeekte om de plundering van Stekene te staken. De smeekbede viel niet in dovemansoren. Haar ootmoedig verzoek werd door Petrus Andreas Osten, zoon van generaal Osten, ingewilligd en als pasmunt huwde zij met hem. Petrus Andreas Osten nam na de gevechten gedurende drie weken zijn intrek in de woning van Judocus Truyman van waaruit hij zijn bataljon aanstuurde.
Voor haar uitzonderlijke daad werd Amelberga Truyman het epitheton heldin van Stekene verleend. Het verhaal van Amelberga Truyman toont opvallend veel gelijkenissen met haar evenknie te Sinaai, Maria Sophia Durinck.
In Stekene wordt de herinnering aan Amelberga Truyman en haar nobele opoffering voor de gemeente gekoesterd. Op de plaats van de woning van meier Judocus Truyman en geboortehuis van Amelberga Truyman, nu Polenlaan 54A, is een herberg gevestigd, met de toepasselijke naam Brigand.
Honderd jaar na de Boerenkrijg werd aan het gemeentehuis, op de hoek met de Stadionstraat, een gedenksteen in blauwe hardsteen onthuld. Bovenaan prijkt het wapen van Stekene: van azuur drie stekelbaarzen van goud. De tekst op de gedenkplaat herinnert aan het moedige optreden van Amelberga Truyman en bevat de namen van de gesneuvelde Stekenaars. De ingebeitelde tekst luidt:
1798-1898 – Ter verheerlijking – van Jufvrouw – Amelberga Truyman – dochter van – Judocus en Amelberga Thuysbaert – geboren te Stekene, den 8 januari 1776 – die door hare heldhaftige zelfopoffering – haar geboortedorp van plundering – en verwoesting redde den 26 oktober 1796 – en ter zalige gedachtenis – der slachtoffers van den Boerenkrijg – in 1798.
Gillis Appeloos
Oud 33 jaren overl. Sinay Leebrugge 22 october
Gillis Frans Dhont Oud 26 jaren .. St Nikolaas 25 ..
Joanna Maria Dhont Oud 17 jaren .. Stekene 26 ..
Jan Peeters Oud 22 jaren .. .. 26 ..
Marien De Clercq Oud 23 jaren .. .. 26 ..
Engelbert Stevens.. .. 26 ..
Adriaan Carpentier
Oud 60 jaren .. .. 26 ..
Pieter Frans Laureys
Oud 22 jaren .. .. 26 ..
Joanna Van Goethem
Echtgenoote van Andries Thuysbaert
Oud 82 jaren overl .. Stekene 26 october
En haren zoon Ch. Lis Thuysbaert Oud 49 jaren .. .. 26 ..
Zij stierven voor het geloof en voor de vrijheid – God zij hun genadig, de nakomelingen zijn – hun dankbaar.
De gedenkplaat vervult derhalve twee functies: hulde brengen aan Amelberga Truyman en de namen van de slachtoffers van de Boerenkrijg blijvend in herinnering brengen. Toch is er een tegenstrijdigheid met informatie op het kruis opgesteld aan de Kleibeekstraat, waar vermeld wordt dat Pieter Frans Laureys in Sint-Niklaas sneuvelde op 22 oktober 1798 in plaats van te Stekene op 26 oktober 1798. De naam van Gillis Thuysbaert is op de gedenkplaat fout gespeld.
Nog twee kunstwerken houden in Stekene de moedige daad van Amelberga Truyman levendig. In de traphal van het gemeentehuis hangt een indrukwekkend schilderij, van de hand van Carolus Johannes Baerwaldt, dat de smeekbede van Amelberga Truyman aan generaal Osten verbeeldt. De opdracht voor het schilderij werd op 4 april 1893 gegeven door het gemeentebestuur van Stekene. Op de gekasseide marktplaats voor de Heilig Kruiskerk staat voor een aantal Franse soldaten aanvoerder Osten. Op de achtergrond liggen twee gedode burgers en rukken soldaten stro aan om brand te stichten en te plunderen. Centraal is de geknielde en om genade smekende Amelberga Truyman afgebeeld. Op de lijst van het schilderij is in goudkleurige letters vermeld: Amelberga Truyman smeekt om het behoud van Stekene anno 1798. Het schilderij steunt op een houten cartouchevormige sokkel die centraal bovenaan in acanthusbladwerk twee wapens toont. Links staat het wapen van het Land van Waas: van keel een gebladerde raap van natuurlijke kleur, rechts het wapen van Stekene. In goudkleurige letters zijn de namen van de burgemeester, schepenen, gemeenteraadsleden en de gemeentesecretaris en het jaartal 1893 vermeld: A. De Smet – burgemeester – schepenen – A. De Vogelaer – E. Van Hecke – DDS – Gemtraadsleden – E. Martens – H. Garey – L. de Smet – F. Van Eerdenbrugh – A. Vogels – A. Merckx – P. de Kesel – sectretaris – J. v. Schoote – tJaer = 1893. Onder de wapens staat: Amelberga – Truyman – geboren te Stekene 8 janri 1776 – Overleden tot Sint Nikcolaes 22 oct 1853.
Ter gelegenheid van de tweehonderdste verjaardag van de Boerenkrijg werd op de Markt voor de Heilig Kruiskerk op 23 oktober 1998 een bronzen beeld onthuld. Het gemeentebestuur van Stekene gaf de opdracht voor dit kunstwerk aan Koen Rossaert uit Waasmunster. In een rond waterreservoir van kasseistenen is op een vierkante sokkel de knielende Amelberga Truyman in brons uitgebeeld. De figuur toont een jonge, kwetsbare en tegelijk karaktervolle jonge vrouw die tussen rechterschouder en hoofd een kruis draagt waarvan de zijarmen zijn afgebroken. Is de linkerarm horizontaal voor het lichaam gebogen, de rechterarm is naar voren uitgestrekt en uit de hand stroomt water de fontein in.
Het beeld is bijzonder rijk aan symboliek. Er is de natuurlijke verbinding met het schilderij dat dezelfde marktplaats in beeld brengt. De kasseistenen refereren aan de wapens die de Franse soldaten volgens de overlevering na de inwilliging van de smeekbede van Amelberga Truyman tegen de kasseistenen stukmaakten. Het gebroken kruis verwijst naar de beperking van de religieuze vrijheid die de Fransen oplegden en het verzet van de Vlaamse bevolking daartegen. De naaktheid is een verwijzing naar de kwetsbaarheid van Amelberga Truyman bij haar smeekbede maar tegelijk ook de kwetsbaarheid van de bevolking tegenover de Franse overheersing. De uitgestrekte arm is een smeekbede voor vrijheid en rust, terwijl het water loutering en bevrijding symboliseert.