Open Monumentendag

Op zondag 14 september 2025 is het Open Monumentendag.

Het thema van dit jaar is 'In stijl!': je ontdekt de vele bouwstijlen die onze provincie kleurden en nog steeds kleuren, je volgt het spoor van bekende en onbekende architecten, aannemers en vakmensen, en je verwondert je over de heel specifieke stijl van o.a. militair erfgoed. 

Kom en geniet van heel wat mooie activiteiten op Oost-Vlaamse locaties en erfgoedsites!

Ontdek hoe een monumentaal, neomiddeleeuws kazernecomplex een nieuwe toekomst kreeg. De gesloten militaire architectuur werd getransformeerd tot het hart van de Provincie Oost-Vlaanderen, een open huis in een nieuwe, bruisende stadswijk.

Op Open Monumentendag kan je er van 10 tot 17 uur:

• de publieke zones van het provinciehuis met een wandelkaart bezoeken
• met je kinderen leuke activiteiten doen
• naar een gids luisteren in de Raadszaal (elk half uur)
• de re-enactors van 'Het Belgisch leger waakt' zien op het Paradeplein
• iets eten en drinken in Bistro Leo
• infostanden bezoeken over o.a. werken bij de Provincie
• het nieuwe hotel JAM bezoeken
• met een nieuwe Erfgoedsprokkel wandelen langs militair erfgoed in de omgeving

• Gratis toegang
• Niet reserveren
• Deuren open van 10 uur tot 17 uur
• Adres: Charles de Kerchovelaan 189, 9000 Gent
• Bereikbaarheid provinciehuis

Demo-inspectie van de interieurwerking van Monumentenwacht in één van de zijkapellen van de Sint-Michielskerk. Ze controleren of er houtborende insecten aanwezig zijn in houten beelden, of er loskomende verf is op schilderijen of beelden enzovoort. In samenwerking met Stad Gent.

•  De kerk is open van 10 tot 17 uur. Vrij bezoek is altijd mogelijk.
• Om 13 uur, 14 uur, 15 uur en 16 uur is er een gegidste rondleiding op reservatie van 1 uur, voor 20 personen. De rondleiding bestaat uit drie stukken verschillende uitleg:
  • 20 minuten door Veerle, van op de stelling over de herstelling van de natuursteen van de toren
  • 20 minuten door Katrien van Atelier Mestdagh, over de restauratie van de glas-in-loodramen
  • 20 minuten door Sien en Ann over onze interieur werking
• Inschrijven voor deze gegidste rondleiding is noodzakelijk.

Monumentenwachter Geert Welleman geeft toelichting over het onderhoud van graven en ander funerair erfgoed en de werking van Monumentenwacht hierrond. In samenwerking met Stad Gent.

• Vrij te bezoeken tussen 10 en 18 uur. Geert is doorlopend aanwezig
• Gegidste rondleidingen om 11 uur, 15 uur en 17 uur van 40 minuten voor 25 personen, zonder inschrijvingen

In Archeocentrum Velzeke zetten ze het hele Open Monumenten weekend de Romeinse goden in de kijker. 

Er is wijn en plezier bij de god Bacchus. Je kan een make-over doen in het schoonheidssalon bij de godin Venus. Verdwaal in de Romeinse binnentuin met de godin Flora. Verwarm je bij de hete ovens van de god Vulcanus. Of train samen met de god Mars.

Dat de Romeinse goden een grote invloed hebben op de mode, kunst en cultuur ontdek je in de tentoonstelling OMG! Op stap met Romeinse goden.

En voor wie maar niet genoeg krijgt van de Romeinse goden is er de Oh Mini Gods doe-expo, een aanrader voor jong en oud. 

• Gratis toegang tijdens Open Monumenten weekend
• Open op:
  • zaterdag van 13 tot 18 uur
  • zondag van 10 tot 18 uur
• Adres: Doolbosweg 2, 9620 Velzeke-Ruddershove (Zottegem)

Erfgoedsite Ename is gratis te bezoeken ter gelegenheid van Open Monumentendag. Er zijn workshops bouwtechnieken met materialen uit het bos, een warm aanbevolen culinaire lezing van De Foodarcheoloog en De Sjampetter, demonstraties van de wondere wereld van de glazenier, kinderen leven zich uit met rode aarde en er valt nog veel meer te beleven!

Open Monumentendag begint daar trouwens al op zaterdagavond met een Byzantijns concert in de Byzantijnse kerk van Ename!

• Gratis toegang
• Doorlopend van 10 tot 17 uur
• Adres: Lotharingenstraat 1, 9700 Oudenaarde
• Bekijk het volledige programma

De ruim 200 jaar oude Kaaihoeve werd grondig gerenoveerd waarbij het originele karakter zoveel mogelijk behouden bleef, met aandacht voor specifieke fauna en flora op en in het gebouw.

Er is een specialist in natuurinclusief bouwen en renoveren die een rondleiding van 30 minuten geeft om 11.30 uur, 14 uur en 16 uur. Maar je kan ook op eigen houtje op zoek naar de vele bijzondere planten op en tegen de muren van de site.

Ontdek bovendien de historische hoeve en haar evolutie gedurende de voorbije twee eeuwen. Waar is het poortgebouw naartoe? Waarom is de schuur in twee verdeeld? En waarom staat er een kolenwagen aan de poort? Een brochure, kaarten en maquette vertellen een boeiend verhaal waarin de Schelde een cruciale rol speelt. 

• Gratis toegang
• Doorlopend open van 10.30 tot 18 uur
• Rondleidingen met specialist om 11.30 uur, 14 uur en 16 uur
• Adres: Oude Scheldestraat 16 in Meilegem (Zwalm)

• Doorlopend rondleidingen en bij voldoende wind maaldemonstraties
• Demo imker en bezoek belleman
• Verkoop van pannenkoeken, molenmeel en drankjes

• Doorlopend rondleidingen en maaldemonstraties
• Mola pop-up café met drankjes en molenbrood
• Verkoop van molenmeel en brood (onder voorbehoud)
• TIP: Aan de molen vertrekt de watermolenfietsroute (langs knooppunten), uitgestippeld door Erfgoed Vlaamse Ardennen en Toerisme Oost-Vlaanderen

• Doorlopend rondleidingen en bij voldoende wind maaldemonstraties
• Kliefdemo houten schaliën
• Verkoop van molenmeel en drankjes

Ter gelegenheid van Open Monumentendag organiseert erfgoedsite Scheepswerven Baasrode ook weer tal van gratis activiteiten. 'Big buildings in Baasrode' leer je alles over welke 'grote gebouwen' er waren voor de industrie. Bezoek de expo, test je kennis in de quiz, of rij mee met de bus. Of alle drie natuurlijk!

• Gratis toegang
• Doorlopend van 10 tot 18 uur
• Adres: Sint-Ursmarusstraat 137, 9200 Dendermonde

Natuureducatief centrum Bastion VIII stelt haar deuren open en lanceert een nieuwe ErfgoedApp-tour: wandel door het militair erfgoed en ontdek virtueel soldaten uit 1830, witte tijgers en vleermuizen. De digitale wandelroute bevat ook leuke doe-opdrachten voor kinderen.

Er zijn ook kinderworkshops zoals waterdiertjes zoeken en een begeleide natuurwandeling op het domein.

• Houd rekening met het weer en draag voor de begeleide rondleiding stapschoenen
• Van 10 tot 17 uur
• Adres: Begijnhoflaan 45, 9200 Dendermonde

•  Doorlopend rondleidingen en bij voldoende wind maaldemonstraties
• Scherpdemo molensteen
• Verkoop van molenmeel en drankjes
• Tip: dichtbij de Fauconniersmolen ligt in Massemen de Van Hauwermeirsmolen. Daarover kwam ook een Erfgoedsprokkel uit.

• Doorlopend rondleidingen en bij voldoende wind maaldemonstraties
• Workshop ‘leidekken’ door Monumentenwacht Oost-Vlaanderen:
  de provinciale Monumentenwachters inspecteren doorheen het jaar veel leien daken. Tijdens deze workshop delen ze hun kennis over hoe een dak met leien precies in elkaar zit en hoe het onderhouden en hersteld kan worden
• Bekijk demovluchten met een drone door Monumentenwacht Oost-Vlaanderen op het beeldscherm
• Verkoop van pizza’s met molenmeel door Kleibeekhoeve
• Verkoop van molenmeel en drankjes door de Wiekskens
• Bekijk deze activiteit op de website van Open Monumentendag
• Tip: haal de Erfgoedsprokkel over de Roomanmolen ter plekke op of download de sprokkel online.

Geheel in het thema van ‘Erfgoed en Architectuur’ kan je de Koestal bezoeken, die halfweg de vorige eeuw ultramodern was. In de jaren '50 verrees op de Huysmanhoeve namelijk een koestal, waar als een van de eerste landbouwbedrijven machinaal gemolken werd. De stal had leidingwater terwijl het woonhuis van de Huysmanhoeve dat nog niet eens had. Ze kwamen zelfs met bussen naar Eeklo om dat architecturaal wonder te bekijken.

Intussen zijn de koeien al lang verdwenen. Maar de verhalen nog niet. Laat je rondleiden door Gery Huysman, de laatste actieve boer van de Huysmanhoeve.

Archiveer jouw eigen materiaal: Heb je een interessante foto, architectuurtekening of ander document met een architecturale twist? Luister dan even of het waardevol is om te archiveren. Er is tijdens Open Monumentendag een inventarisatiestation om jouw stukje landbouwerfgoed te registreren. 

• Gratis
• Doorlopend van 11 tot 18 uur
• Adres: Provinciaal Streekcentrum Huysmanhoeve, Bus 1, 9900 Eeklo

Mola Molencentrum, kasteel in stijl!

• Doorlopend vrij bezoek
•  Expo: mode-ontwerpers uit Lochristi stellen enkele bijzondere werken tentoon (org. gemeente Lochristi & ontwerpers)
• Verkoop van molenmeel
• Geleide rondleiding om 10 uur met aansluitend high-tea receptie door theesommelier RELeaSe Tea (betalend en inschrijven verplicht)
• In de namiddag:
  • Zomerbar met onder meer theecocktails en -mocktails
  •  Fotoshoot in kostuum of robe en ritjes met praalkoets in stijl
  • Geleide rondleiding om 13.30 uur (gratis, zonder receptie, inschrijving aangeraden)

• Kasteel Puyenbrug is doorlopend open van 10 tot 18 uur
• De provinciale molens zijn open van 10 tot 17 uur
• Gratis toegang, de provinciale molenaars wachten je op!

Open Monumentendag is traditioneel een moment waarop nieuwe Erfgoedsprokkels voorgesteld worden aan het publiek. Ook dit jaar worden er weer een aantal nieuwe titels verwacht:

• Vanaf 8 september is de Erfgoedsprokkel 'de ronde van Meldert' verkrijgbaar.
• Vanaf 12 september is de Erfgoedsprokkel 'de Sint-Petrus en Pauluskerk Zulte' verkrijgbaar.
• Vanaf 14 september is de erfgoedsprokkel 'Gent, Militaire stad’ verkrijgbaar.

• Het volledige programma van alle activiteiten vind je op de website van Open Monumentendag. 
  
• Is het voor jou elke dag Open Monumentendag? Ontdek ons ondersteuningsaanbod voor erfgoedzorgers.